Шупашкарти автотранспорт предприятийӗ Шупашкар районӗнчи Шомик, Атӑльял, Хорнсор, Кипечкасси ялӗсенче пурӑнакансене хӑйне евӗр Ҫӗнӗ ҫул парни хатӗрленӗ. Асӑннӑ предприяти 120-мӗш «Шомик — Шупашкар» маршрутпа пассажирсене турттарма пуҫланӑ та расписание ылмаштарнӑ.

Кун пирки вӑл тӑрӑхри Атӑльялта пурӑнакан ҫын Шупашкар районӗнчи «Тӑван Ен» хаҫатӑн халӑх сечӗсенчен пӗринче пӑшӑрханса пӗлтернӗ.

Маларах ку маршрутпа Шомикри Александр Портнов усламҫӑ пассажирсене турттарнӑ. Ҫула вӑл ирех, 5 сехет те 45 минутрах, тухнӑ. Автопредприяти ирхи рейса пӗтернӗ хыҫҫӑн ирпе ӗҫе каякансене ҫул ҫӳреме йывӑрланса кайнӑ. «Пӗрремӗш рейспа ҫынсем садике, пульницӑна, троллейбус управленине, савутсене, хурала ҫӳренӗ», — пӑшӑрханса хыпарланӑ унта.

Кӑрлач уйӑхӗнчи пенсие Ҫӗнӗ ҫул тата Сурхури тӗлӗнчи вӑрӑм канмалли кунсене пӑхмасӑрах тӳлӗҫ. РФ Пенси фончӗн республикӑри уйрӑмӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх, Перекет банкӗн уйрӑмӗсене ҫак уйӑхри пенси иртнӗ уйӑх вӗҫӗнчех, раштав уйӑхӗн 29-мӗшӗнче, ҫитнӗ. Ӑна пенсие кӑрлач уйӑхӗн 5—11-мӗшӗсенче илекенсене куҫарса панӑ. Ҫак тӳлеве ытти банкра илекенсен графикӗ яланхиллех пулассине хыпарланӑ.

Хулари пуштӑ уйрӑмӗсем урлӑ илекенсене пенсие ҫапла графикпа тӳлӗҫ: кӑрлачӑн 5-мӗшӗнче — кӑрлачӑн 5-мӗшӗшӗн; кӑрлачӑн 6-мӗшӗнче — кӑрлачӑн 6 тата 7-мӗшӗсемшӗн; кӑрлачӑн 8-мӗшӗнчен пуҫласа унччен ҫирӗплетнӗ графикпа тӳлӗҫ. Ялти ҫыхӑну уйрӑмӗсем ҫапларах йӗркепе татӑлӗҫ: кӑрлачӑн 5-мӗшӗнче — кӑрлачӑн 5 тата 6-мӗшӗсемшӗн; кӑрлачӑн 6-мӗшӗнче — 7-мӗшпе 8-мӗшсемшӗн; кӑрлачӑн 9-мӗшӗнчен — унччен ҫирӗплетнӗ графикпа.

Сӑмах май, паянхи кун республикӑри пенсионерсен 65 проценчӗ пенсие банксенче илет, ыттисене почтальонсем тата ятарлӑ служба (ун пекки Шупашкар районӗнче ҫеҫ) урлӑ ҫитерсе параҫҫӗ.

Шупашкар районӗнчи Мӑн Карачура ялӗнче паян пӗтӗмӗшле практика врачӗн офисне савӑнӑҫлӑ лару-тӑрура уҫнӑ. Кӗске вӑхӑтра пулсан та пысӑк пахалӑхпа ҫӗкленине ӗнентереҫҫӗ строительсем.

Асӑннӑ офисӑн малтан хӑйне ята кӗтес пулман. Вӑл «Чӑвашавтодор» предприятин пӳлӗмӗнче вырнаҫнӑ. Предприятире укҫа-тенкӗ енчен йывӑрлӑх сиксе тухсан офис пӳлӗмӗсем пушанса юлнӑ, газпа парӑма кӗрсе кайнӑ организацине газовиксем «кӑвак ҫулӑмсӑр» хӑварнӑ. Кӑҫалхи кӗр ҫитсен пӗр вӑхӑт тухтӑрсем ҫутӑ обогревателӗсемпе ӑшӑнкаланӑ-ха, анчах апла ӗҫлеме май ҫуккине кура каярах врач Ишлейра йышӑнма пуҫланӑ.

Ҫине тӑрса тата васкавлӑ тухтӑр ҫурчӗ хӑпартнӑ Мӑн Карачурара. Паян ӑна уҫма республика Элтеперӗ, ытти тӳре-шара пуҫтарӑннӑ.

Шупашкар районӗнче ҫул-йӗр тӑвакан организацисенчен пӗри, «Стройтранс», «Мӑштавӑш — Шӑнкас — Туҫикасси» маршрутпа ҫул сарнӑ. Ӗҫе пурнӑҫласси ҫинчен унпа муниципалитет контракт тусах алӑ пуснӑ.

Килӗшӳре пӑхса хӑварнине компани вӑхӑтра тата йӗркеллӗ пурнӑҫланӑ. Анчах кайран унӑн укҫа тӳлессе кӗтме тивнӗ.

Контрактпа пӑхса хӑварнӑ вӑхӑтра татӑлманнине район прокуратури асӑрханӑ хыҫҫӑн надзор органӗ Шупашкар район администрацийӗн пуҫлӑхӗн тивӗҫне пурнӑҫлаканӗ РФ Административлӑ правонарушени ҫинчен калакан кодексӑн 7.32.5 статйин 1-мӗш пайне пӑснӑ тесе ӗҫ пуҫарнӑ. Хута Федерацин монополие хирӗҫ кӗрешекен службин республикӑри управленине ярса панӑ. Унтисем пуҫлӑх пуканне йышӑнакана 30 пин тенкӗлӗх штрафлама йышӑннӑ. Документ саккунлӑ вӑя хаььлӗхе кӗреймен-ха.

Паян республикӑри тата тепӗр вырӑнта, Ҫӗрпӳ районӗнчи Туҫи ялӗнче, фельдшерпа акушер пункчӗ уҫӑлнӑ. Ӗнер модульлӗ ФАП Красноармейски районӗнчи Шывпуҫ ялӗнче пурӑнакансем валли ӗҫлесе кайнӑччӗ.

Хӗрлӗ хӑйӑва касма республикӑн сывлӑх сыхлав министрӗн ҫумӗ Алексей Кизилов, вырӑнти пуҫлӑхсем хутшӑннӑ.

Юлашки ҫулсенче ялсенчи кашни тӑваттӑмӗш ФАПа ҫӗнӗрен туса лартнӑ. Ҫӗнӗ ҫул ҫитиччен тухтӑр ҫурчӗсем ҫавӑн пекех Канаш районӗнчи Сиккасси ялӗнче, Красноармейски районӗнчи Шывпуҫ ялӗнче, Сӗнтӗрвӑрри районӗнче Аксарин ялӗнче, Вӑрнар районӗнчи Сӑкӑт ялӗнче, Шупашкар районӗнчи Карачурара уҫӑлмалла. Ҫӗрпӳ районӗнче ҫывӑх вӑхӑтра тата тепӗр тӑватӑ фельдшерпа акушер пункчӗ туса лартмалла. Вӗсене те хӑвӑрт тӑвакан мелпе хӑпартса лартӗҫ.

Шупашкар районӗнчи Мӑн Карачура ялӗнче пурӑнакан 46 ҫулти арҫынна судпа айӑпланӑ. Вӑл саккуна пӑсса азартлӑ вӑйӑсем йӗркеленӗ.

Ҫакскер Кӳкеҫ поселокӗнче азартлӑ вӑйӑсен салонне ҫур ҫул тытса тӑнӑ. Вӑл ӑна пӗлтӗрхи раштав уйӑхӗн пуҫламӑшӗнче уҫнӑ, салона вӑйӑ автомачӗсем вырнаҫтарнӑ. Анчах ҫӑмӑл тупӑш унӑн кӗсйине кӗҫех кӗме пӑрахнӑ, унӑн ҫулне йӗрке хуралҫисем пӳлнӗ. Кӑҫалхи ҫурла уйӑхӗччен ҫак арҫын енчӗкне самаях хулӑнлатнӑ: 3 миллион та 850 пин тенкӗ «ӗҫлесе» илнӗ.

Йӗрке хуралҫисем салонран 31 вӑйӑ автоматне туртса илнӗ. Ҫӑмӑл тупӑшшӑн арҫыннӑн явап тытма тивнӗ. Ӑна суд колони-поселение 1 ҫуллӑха ӑсатма, 100 пин тенкӗ штраф тӳлеттерме йышӑннӑ. ЧР прокуратури пӗлтернӗ тӑрӑх, приговор вӑя кӗнӗ.

Шывпуҫӗнчи ФАПа уҫни

2018—2019-мӗш ҫулсенче Чӑваш Енре тепӗр 50 фельдшерпа акушер пункчӗ уҫӑлмалла. Ҫакна паян республикӑн сывлӑх сыхлав министрӗн ҫумӗ Алексей Кизилов пӗлтернӗ. Кун пирки вӑл Красноармейски районӗнчи Шывпуҫ ялне фельдшерпа акушер пунктне уҫма кайсан вырӑнти халӑха каланӑ.

Эпир пӗлнӗ тӑрӑх, ҫак кунсенче республикӑри хӑш-пӗр районта тухтӑр ҫурчӗсем тата уҫмалла. Вӗсенчен пӗри Шупашкар районӗнчи Карачурара пулӗ. Анчах фельдшерпа акушер пункчӗ мар, пӗтӗмӗшле практика врачӗн офисӗ. Хальччен те унта аслӑ пӗлӳллӗ тухтӑр ӗҫленӗ-ха. Анчах офисӑн хӑйне ята ҫурт пулман.

Ҫакна та пӗлтерер: 2013—2017 ҫулсенче ореспубликӑра 150 ФАП уҫнӑ. Маларах эпир асӑннӑ Красноармейски районӗнчи Шывпуҫӗнчи шучӗпе — 151-мӗш.

Шупашкар районӗнчи Янӑш тӑрӑхӗнче сӗт пӗр кунта 4 тенкӗ чакнӑ. Вӑл тӑрӑхрисем пӗлтернӗ тӑрӑх, унта ӗнер сӗтӗн литрне 20 тенкӗпе пуҫтарнӑ пулсан паян валли сӗт 16 тенке чакса ларнӑ. «Унтан хаклӑпа йышӑнмаҫҫӗ», — ӗнентернӗ вырӑнти халӑха сӗт пуҫтаракан ҫын.

Чӑн та, сӗт пуҫтаракансен хӑйсен йывӑрлӑхӗ иккен. Чӑваш Енӗн Ял хуҫалӑх министерствинче пӗлтернӗ тӑрӑх, сӗт хакӗ республикипех чакса кайнӑ. Кун пекки раштав уйӑхӗнче унчченхи ҫулсенче пулман иккен. Ара, чӑн та, сӗт ҫуркунне енне чакнине ӑнланма пулать-ха, анчах хӗл варринче йӳнесе лартни ытла та тӗлӗнмелле пек.

Йывӑрлӑхӗ вара сӗт савучӗсене Беларуҫ Республикинчен типӗтнӗ сӗт илсе килме пуҫланипе ҫыхӑннӑ иккен. Вӑл йӳнӗреххине кура ӑна тирпейлекен савутсем йӳнӗрех продукцие суйлаҫҫӗ.

Хамӑр енчен ҫакна та пӗлтерер: иртнӗ шӑматкун республикӑн Министрсен Кабинечӗн Ертӳҫин ҫумӗ — ЧР Элтеперӗн Администрацийӗн ертӳҫи Юрий Васильев тата ЧР Министрсен Кабинечӗн Председателӗн ҫумӗ — ял хуҫалӑх министрӗ Сергей Артамонов уйрӑм хуҫалӑхӗсенче туса илекен сӗт хакне чакармалли марри пирки канашлу ирттернӗ. Анчах, куратпӑр ӗнтӗ, савутсен хайсен пасар саккунӗ.

Малалла...

Шупашкар район пуҫлӑхӗ пулнӑ Андрей Николаев текех район пуҫлӑхӗ мар. Хӑй унччен йышӑннӑ пуканран хӑтарма вӑл Депутатсен пухӑвӗ ячӗпе ыйтса ҫырнӑ. Ӗнер Кӳкеҫре иртнӗ районти Депутасен пухӑвӗнче Андрей Николаев ыйтӑвне тивӗҫтернӗ.

Ку хыпара малтанласа вӑл тӑрӑхри «Тӑван Ен» хаҫат сайтӗнче пӗлтернӗ. Ӗҫрен каяссине, унта ҫырнӑ тӑрӑх, Андрей Николаев ҫемьери лару-тӑрупа, йыш хушӑннипе сӑлтавланӑ. Депутатсем пӗрлех ӗҫлес кӑмӑллине палӑртнӑ пулин те район пуҫлӑхӗ хӑйӗн йышӑнӑвне ҫирӗппӗнех палӑртнӑ.

Андрей Николаев 1983 ҫулта ҫуралнӑ, Мускаври автоҫул университетӗнче вӗреннӗ. Темиҫе ҫул ӗнтӗ усламҫӑра ӗҫлет. Районти Депутатсен пухӑвне суйланнӑ хыҫҫӑн ӑна пухӑвӑн ертӳҫи — район пуҫлӑхӗ пулма суйланӑччӗ.

Шупашкарта 4-мӗш гимнази директорне ҫирӗплетес тӗллевпе конкурс ирттернӗ. Уголовлӑ ӗҫсем пуҫарнӑран должноҫран хӑтарнӑ хӗрарӑм вырӑнне халӗ Андрей Михайлова лартнӑ.

Унпа ҫывӑхрах паллаштарар, 1995-1998 ҫулсенче Андрей Михайлов тӗп хулари 18-мӗш тата Шупашкар районӗнчи Карачура шкулӗсенче учительте ӗҫленӗ. 1998 ҫулта ӑна асаннӑ шкул директорне уйӑрса лартнӑ. Ку должноҫре ҫулталӑк ӗҫленӗ хыҫҫӑн вӑл Шупашкар район администрацийӗн вӗрентӳ пайӗнче, ҫамрӑксемпе ӗҫлекен комитетра, Чӑваш Енӗн Ял хуҫалӑх тата Вӗрентӳ министерствисенче, Патшалӑх Канашӗнче ӗҫленӗ.

Палӑртса хӑварар, гимназин унчченхи директорӗ Эльвира Казакова тӗлӗшпе ҫичӗ уголовлӑ ӗҫ пуҫарнӑ. Следовальсем шухӑшланӑ тӑрӑх, вӑл ачасене гимназие вырнаҫтарма ашшӗ-амӑшӗнчен сӗтев илнӗ. Халӗ ӑна килте хупса усрама йышӑннӑ.